Na het screenen en identificeren van de valrisico’s zijn er verschillende interventies die ingezet kunnen worden ter preventie van vallen. Bij iedere patiënt met een verhoogd valrisico en de aanwezigheid van valrisicofactoren, wordt een multifactorieel, multidisciplinair valpreventieprogramma toegepast. Hierbij zijn de interventies gericht op die factoren die het individuele valrisico van de patiënt bepalen. Omdat de meeste vallen multifactorieel bepaald zijn, is een multifactorieel valpreventieprogramma een logische manier om het aantal valincidenten te verminderen.
De patiënt wordt verwezen naar een klinisch geriater of een gespecialiseerde valpolikliniek indien hij ouder is dan 65 jaar, het afgelopen jaar minimaal één keer gevallen is en waarneer ten minste één van de volgende factoren aanwezig is:
De organisatie van val- en fractuurpreventie kan plaatsvinden in het eerstelijnsteam, bestaande uit praktijkverpleegkundige danwel wijkverpleegkundige, huisarts, thuiszorgorganisatie, fysiotherapeut, ergotherapeut en/of diëtiste. Daarnaast kan nog gedacht worden aan bijvoorbeeld de apotheker en opticien.
| Risicofactor | Interventie | Door wie |
| Mobiliteit | Oefenprogramma/ bevorderen fysieke activiteit Spierkrachtverbetering en verbeteren evenwicht Gebruik loophulpmiddelen – Bepalen welk hulpmiddel geschikt is – Aanvraag loophulpmiddel bij WMO-loket gemeente Aanpassen van schoeisel |
Fysiotherapeut Fysiotherapeut Fysio/ergotherapeut Fysio/ergotherapeut Podoloog |
| Psychofarmaca | Medicatie-evaluatie | Huisarts |
| Polyfarmacie | Medicatie-evaluatie | Huisarts |
| Beperkingen in ADL | Voor stappenplan ADL-beperkingen uit | Zie stappenplan |
| Lichamelijke activiteit | Voer stappenplan mobiliteit uit | Zie stappenplan |
| Visusstoornis | Voer stappenplan slechtziendheid uit | Zie stappenplan |
| Urine-incontinentie | Voer stappenplan urine-incontinentie uit | zie stappenplan |
| Depressieve symptomen | Voer stappenplan depressie uit | Zie stappenplan |
| Cognitieve stoornis | Voer stappenplan cognitieve stoornis uit | Zie stappenplan |
| Vrouwelijk geslacht | Niet modificeerbaar | |
| Leeftijd | Niet modificeerbaar |
| Overige aandachtspunten | ||
| Cardiovasculaire factoren | Meten van orthostatische hypotensie Cardiovasculair onderzoek |
POH ouderenzorg Huisarts |
| Syncope | Meten van orthostatische hypotensie Cardiovasculair en neurologisch onderzoek |
POH ouderenzorg Huisarts |
| Osteoporose | Evalueer aanwezigheid osteoporose Voer stappenplan osteoporose uit |
Huisarts |
| Veiligheid | Aanvragen van centrale alarmering Preventie van valangst Woningaanpassing – Evaluatie van veiligheid in woning – Aanvraag van aanpassingen aan woning bij WMO-loket |
POH ouderenzorg POH ouderenzorg POH ouderenzorg of Ergotherapeut |
Overige interventies na een val– Verwijzen naar gespecialiseerde/ HBO vpk. voor evaluatie valrisico op andere onderdelen zoals mobiliteit, evenwicht, duizeligheid, visus , incontinentie, valangst, cognitie, stemming, medicatie , huis/omgeving
– Bloeddruk en polswaarden meten , gelijk na de val
– Incident melden (bij huisarts)
– Voorlichting over gevolgen van vallen, belang van bewegen en goed schoeisel
– Check huis en geeft folder: veiligheid in en om het huis
– Medicatie bekijken in overleg met huisarts (vitamine D , evt. calcium, pijnstilling)
– Bewegingsmeldende sensoren
– Aandacht voor risico van kleding (te grote pijpen, lastig open te krijgen riem, panties, slecht passend schoeisel)
– Persoonsalarmering
– Heupbeschermer
– Omgevingsfactoren inventariseren en zo nodig aanpassen:
– Obstakels wegruimen (snoeren, kleedjes, meubels)
– Drempels laten weghalen
– Contrastrijke vloerbedekking
– Antisliptegels in natte ruimte
– Licht checken
– Bereik bel
– Overdag goede verlichting + nachtverlichting
– Toiletbril op goede hoogte
– Controleer hulpmiddelen (rem, banden)
– Stand bed laag
– Looppad vrij houden
– Spullen onder handbereik zetten (niet onnodig bukken)
– Zorg voor orthostatische hypotensie
– Langzaam opstaan
– Voldoende vocht inname
– Valrisico video’s laten zien, b.v. https://www.youtube.com/watch?v=op02UL0UbBk
– Anti slip sokken
– Regelmatig met cliënt lopen
– Activeren mobiliteit
– Evaluatie met gespecialiseerde/HBO vpk. om op basis van valanamnese en evaluatie valriscio zorgplan verder aan te passen
Bleijenberg (Toolkit, 2012), Schim van der Loeff (Geriatrie, 2012), Larue en Bettman (klinisch redeneren bij ouderen, 2015)
