Samen betere farmacotherapeutische zorg bereiken
De interventie richt zich op de achterliggende oorzaak van de therapieontrouw. De World Health Organisatie ziet het bevorderen van therapietrouw als zeer belangrijk en beveelt een partnerschap (concordantie) aan tussen patiënt en hulpverleners.
Binnen dit partnerschap worden afspraken op maat gemaakt over het zorg- en behandelplan. Het partnerschap vraagt dat ook naar beweegredenen van de patiënt gekeken wordt om wel of niet een behandeling aan te gaan.
De hulpverlening kan bestaan uit (wijk)verpleegkundige, arts, apotheker. Goede afstemming met de apotheek kan van belang zijn om naar alternatieven te kijken voor middelen die bijwerkingen geven of te vaak gebruikt moeten worden.
Zie ook het Stappenplan polyfarmacie en medicatieveiligheid. Een belangrijke reden voor therapieontrouw kan zijn dat bepaalde medicatie moeilijk te gebruiken is, doordat het bijwerkingen geeft, moeilijk te slikken is, of te frequent gebruikt moet worden.
Bij het doorlopen van de behandelanalyse, waarin een 8-tal vragen wordt gesteld over medicatiegebruik, komt de vraag van bijwerkingen en gebruiksgemak ook aan de orde. Dit kan aanleiding zijn om samen met de patiënt en apotheker te kijken naar alternatieven. Denk aan medicatie met vertraagde afgifte, drankje in plaats van pillen,
Therapietrouw wordt bevorderd als het medicatieschema is afgestemd op het dagelijkse leven van de oudere. Dit betekent rekening houden met tijd van opstaan, eten en naar bed gaan. Vaak wordt door ouderen gedacht dat de tijden die worden besproken leidend zijn.
In gesprek gaan over het medicatieschema en dit inpassen in het dagelijks leven kan de therapietrouw vergroten.
Bij voorschrijven van nieuwe medicatie of het veranderen van het medicatieschema zou de patiënt een vervolgafspraak moeten krijgen, waarin geëvalueerd wordt of het nieuwe middel of medicatieschema het gewenste effect heeft.
De timing van de vervolgafspraak is afhankelijk van de verwachte tijdsduur dat verandering effectief is.
Gebrek aan therapietrouw kan ook komen doordat de patiënt niet weet waarom bepaalde medicatie belangrijk is, of waarom er zoveel middelen gebruikt moeten worden. Belangrijk is om na te gaan of de patiënt weet welke middelen hij gebruikt, waarvoor ze dienen en welk effect de medicatie heeft op de ziekte of aandoening die een oudere heeft.
Volgens het partnerschapsmodel kan een patient zich pas goed aan zijn therapie houden als de verwachtingen en doelen van de behandeling duidelijk zijn.
Voorlichting kan gegeven worden door de arts, apotheker of verpleegkundige. Denk eraan om de informatie zoveel mogelijk schriftelijk mee te geven, zodat een patient dit thuis nogmaals door kan lezen.
Er bestaat een goede folder die ingaat op therapietrouw van patiënten en het belang ervan.
Wanneer een oudere kwetsbaar is, cognitieve problemen heeft of wanneer de mantelzorger een actieve rol heeft bij medicatiegebruik, is het zinvol om de mantelzorger te betrekken bij de voorlichting en het samenstellen van een medicatieschema.
Mocht de mantelzorger zich belast voelen, kan gedacht worden aan de inzet van hulp of hulpmiddelen bij medicatiegebruik.
Er bestaan verschillende mogelijkheden voor hulpmiddelen bij het medicatiegebruik:
| – | Doseerdoos: daarin kan de medicatie voor de gehele week worden uitgezet, waarbij de patient per keer zijn middelen uit de doos kan halen. Dit kan zowel door de apotheker georganiseerd worden, als ook door de thuiszorg. Thuiszorg kan vooral ook zinvol zijn als er cognitieve problemen spelen. |
| – | Wekker/timer: er zijn verschillende doseerdozen die ook een alarm hebben als de medicatie ingenomen moet worden. |
| – | Hulpmiddelen voor oogdruppelen. |
| – | Medicatieverdeeldispensers: deze kunnen de medicatie halveren, indien maar halve dosis nodig is. Gemakkelijker is nog een pil met de halve dosering voor te schrijven. |
Op de site www.mijnmedicijnvergoeding.nl kan nagegaan worden of een medicijn vergoed wordt. En kan naar alternatieven gezocht worden indien een eigen bijdrage een probleem vormt voor patiënten.
